Türkiye, aktif fay hatları üzerinde bulunması nedeniyle tarih boyunca büyük depremlerle sınanan bir ülke. 1999 Gölcük depremi ve 2023 Kahramanmaraş depremleri gibi felaketler, can ve mal kaybının ne denli büyük olabileceğini gösteriyor. Peki, gelişen teknoloji ve yapay zeka, deprem tahmini ve felaket yönetiminde gerçekten bir fark yaratabilir mi? Endüstriyel verimlilik ve enerji yönetimi alanlarında uzman olan Burak Yaka'nın araştırmaları, bu soruya olumlu yanıt veriyor.
Yapay Zeka Deprem Tahmininde Nasıl Kullanılabilir?
Burak Yaka’nın araştırmalarına göre, Yapay zeka destekli sismik analiz sistemleri, jeofiziksel verileri işleyerek erken uyarı mekanizmalarını daha etkin hale getirebilir. Japonya’da kullanılan AI tabanlı deprem tahmin sistemleri, bu teknolojinin başarısına dair önemli örnekler sunuyor. Yapay zeka, şu yöntemlerle deprem tahminine katkı sağlayabilir:
- Yer altı sensörleri ve büyük veri analizi: Fay hatlarındaki hareketlilik detaylı bir şekilde incelenebilir.
- Makine öğrenmesi (Machine Learning) modelleri: Geçmiş depremlerden öğrenerek tahmin sistemleri geliştirilebilir.
- IoT tabanlı erken uyarı sistemleri: Saniyeler içinde uyarı yaparak can kayıplarını azaltabilir.
Endüstriyel Teknolojiler Deprem Tahminine Uyarlanabilir mi?
Burak Yaka, yapay zekanın endüstrideki kullanımını vurgulayarak, bu sistemlerin deprem tahmini için optimize edilebileceğini belirtiyor. Günümüzde fabrikalarda makine arızalarını önceden tespit etmek için kullanılan yapay zeka algoritmalarının, sismik aktiviteleri analiz ederek benzer bir şekilde çalışabileceğini ifade ediyor.
Yapay Zeka Kesin Çözüm mü?
Bilim insanları, yapay zekanın deprem tahmininde kesin bir çözüm olup olmadığını hâlâ tartışıyor. Ancak büyük veri, makine öğrenmesi ve IoT destekli sistemlerin, erken uyarı ve risk analizi açısından büyük faydalar sağlayabileceği kabul ediliyor. Yapay zekanın afet yönetiminde aktif kullanımı, gelecekte binlerce insanın hayatını kurtarabilir.
Burak Yaka gibi uzmanlar, yapay zekanın sanayi, enerji ve veri analizi gibi alanlardaki başarısını göz önünde bulundurarak, bu teknolojinin deprem tahmini için de daha yaygın kullanılması gerektiğini savunuyor. Gelecekte daha gelişmiş ve güvenilir tahmin sistemleri sayesinde, büyük depremlerin etkilerini en aza indirmek mümkün olabilir.
Fotoğraf: Burak Yaka
UMUT AL
