İnsan vücudu milyarlarca hücreden oluşur ve sağlıklı bir vücutta bu hücreler düzenli olarak yenilenir. Ancak kanser, hücrelerin anormal ve kontrolsüz bir şekilde büyümesiyle ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu kontrolsüz büyüme, genellikle tümör adı verilen bir kitlenin oluşmasına neden olur. Kanserin yaşam kalitesi ve süresini olumsuz etkilememesi için her geçen gün bilimsel çalışmalar yapılmakta ve yeni tedavi yöntemleri geliştirilmektedir. Memorial Bahçelievler Hastanesi Tıbbi Onkoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Hakan Harputluoğlu, "1-7 Nisan Kanser Farkındalık Haftası" kapsamında, kanserden korunma yolları hakkında önemli bilgiler paylaştı.
Kansere Zemin Hazırlayan Risk Faktörleri
Kanserle mücadelede etkili olabilmek için risk faktörlerini bilmek ve azaltmak büyük önem taşır. Prof. Dr. Hakan Harputluoğlu, kanserin gelişiminde etkili olan 10 temel risk faktörünü şöyle sıraladı:
- Sigara ve Tütün Kullanımı: Sigara ve tütün ürünleri, birçok kanser türü için yüksek risk oluşturur.
- Alkol Tüketimi: Aşırı alkol tüketimi, kanser riskini artırabilir.
- Fiziksel Aktivite Eksikliği: Düzenli egzersiz yapmamak, kanser riskini yükseltebilir.
- Beslenme Alışkanlıkları ve Kilo Kontrolsüzlüğü: Sağlıksız beslenme ve aşırı kilo, kanser riskini artırabilir.
- Aile Geçmişi ve Genetik Faktörler: Ailede kanser öyküsü varsa, risk artar.
- Kronik İltihaplar: Uzun süreli iltihaplanma, bazı kanser türlerinin gelişimine zemin hazırlayabilir.
- Hormonlar: Hormon dengesizlikleri, kanser riskini etkileyebilir.
- İmmünosupresyon: Bağışıklık sisteminin zayıflaması, kanser riskini artırabilir.
- Yaş: Yaş ilerledikçe kanser riski artar.
- Çevresel Faktörler: Radyasyon, zararlı güneş ışınları, kimyasal faktörler ve bazı enfeksiyonlar da risk faktörleri arasında yer alır.
Kanserden Korunma Yolları
Kansere yakalanma riskini azaltmak için çeşitli önlemler almak mümkündür. Sigara ve alkol tüketiminden kaçınmak, düzenli spor yapmak ve dengeli beslenmek, kanser riskini azaltmada önemli rol oynar. Ayrıca, çevresel faktörlere maruziyeti minimize etmek de önemlidir. Teknolojik cihazlardan yayılan radyasyon ve ekosistem üzerindeki zararlı etkiler gibi faktörler, kanser riskini artırabilir. Ozon tabakasının delinmesi gibi çevresel sorunlar, zararlı güneş ışınlarına maruziyetin artmasına neden olur.
Yenilikçi Kanser Tedavi Yöntemleri
Kanser tedavisinde üç ana yöntem bulunmaktadır: cerrahi, kemoterapi/immunoterapi ve radyoterapi. Cerrahi yöntemde tümörlü bölge ameliyatla temizlenir. Kemoterapi veya immünoterapide ise, hastalığın seyrine göre ilaç tedavisi uygulanır. Tedavi planı hastalığın türüne ve evresine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Bilim insanları, kanser tedavisinde akıllı ilaçlar, hedefe yönelik ilaç taşıyıcı sistemler ve yeni nesil ilaç formülasyonları gibi çeşitli yenilikçi stratejiler geliştirmektedir. Ayrıca, nanoteknoloji alanında da önemli gelişmeler yaşanmaktadır.
Kişiye Özel Tedavi Yaklaşımları
Kanser tedavisinde kişiye özel yaklaşımlar giderek yaygınlaşmaktadır. Her hastanın tedaviye yanıtı farklı olabilir ve bu nedenle kişiye özel tedavi planları oluşturulmaktadır. Örneğin, mesane kanseri tedavisinde yeni nesil ilaçların sağ kalım oranlarını önemli ölçüde artırdığı gözlemlenmiştir. Safra yolu kanseri tedavisinde de yeni ilaç kombinasyonları denemeleri yapılmakta ve bu çalışmalar, tedavi sürecine büyük katkılar sağlamaktadır. Kişiye özel yaklaşımlar, tedavi etkinliğini artırmakta ve hastaların yaşam kalitesini iyileştirmektedir.
YAĞIZ DORUK KAYA
