Dünyada her yıl milyonlarca kişinin hayatını kaybetmesine yol açan Zatürre (pnömoni), en sık görülen enfeksiyon hastalıklarından biridir. Özellikle çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf bireyler için büyük bir tehlike oluşturan zatürre hakkında farkındalık yaratmak amacıyla 12 Kasım Dünya Zatürre Günü olarak anılmaktadır.
Zatürre Nedir?
Zatürre, akciğerlerdeki hava keseciklerinin bakteri, virüs veya mantar gibi mikroplar nedeniyle iltihaplanması sonucunda oluşur. Toplum kökenli pnömoni olarak bilinen zatürre, dünya genelinde hastane başvuruları ve enfeksiyon kaynaklı ölümler arasında öne çıkar. Özellikle çocuklar, yaşlılar, kronik hastalığı olanlar, sigara kullananlar ve bağışıklık sistemi zayıf kişilerde görülme olasılığı daha yüksektir.
Zatürre Belirtileri Nelerdir?
Zatürre başlangıcında çoğu hastada ateş, öksürük, balgam çıkarma ve göğüs ağrısı gibi belirtiler görülür. Hastalık ilerledikçe ciddi nefes darlığı ve ciltte morarma (siyanoz) gibi daha ağır semptomlar ortaya çıkabilir. Çoğu zaman zatürre belirtileri aniden başlar ve doğru tedavi ile hızla iyileşebilir.
Zatürre Tanısı Nasıl Konur?
Zatürre tanısında ilk olarak hastanın öksürük, ateş, titreme ve balgam çıkarma gibi şikayetleri değerlendirilir. Fizik muayene, laboratuvar tetkikleri ve akciğer görüntülemeleri ile tanı kesinleştirilir. Ağır zatürre vakalarında, kan testleri, bilgisayarlı tomografi ve balgam incelemesi gibi ileri tetkikler de yapılabilir.
Toplum kökenli pnömoninin en sık rastlanan etkeni Streptococcus pneumoniae bakterisidir. Ancak, Haemophilus influenzae, Mycoplasma pneumoniae gibi diğer bakteriler ve SARS-CoV-2, İnfluenza A, Parainfluenza gibi virüsler de zatürreye neden olabilir.
Zatürre Tedavisinde Hangi Yöntemler Uygulanır?
Zatürre tedavisinde ilk adım hastalığın şiddetini değerlendiren skorlama sistemleriyle başlar. Zatürreye neden olan bakteri ise, antibiyotik tedavisine en kısa sürede başlanır. Virüslerin sebep olduğu zatürrelerde ise antiviral tedaviler kullanılır. Tedavi süresi, hastalığın şiddeti ve altta yatan başka bir hastalığın varlığına göre değişiklik gösterebilir.
Tedavide antibiyotiklerin yanı sıra ağrı kesici, ateş düşürücü, oksijen desteği ve sıvı tedavisi gibi destekleyici yöntemler de uygulanabilir.
Dünya Zatürre Günü'nün Amacı Nedir?
Her yıl 12 Kasım’da kutlanan Dünya Zatürre Günü, zatürreye karşı korunma, önleme ve tedavi yöntemleri konusunda bilinç oluşturmayı amaçlar. Özellikle risk gruplarına yönelik koruyucu sağlık önlemlerinin alınması, aşılama programlarının yaygınlaştırılması ve erken teşhis konularında toplum bilinci artırılmalıdır.
